TẠI SAO PHẢI ĂN CHAY VÀO NGÀY MÙNG 1 hay ngày Rằm (14-15 Al)

Theo quan điểm ăn chay của đạo Phật, người Phật tử nên ăn chay vào ngày mùng 1 và 15 mỗi tháng. Vậy tại sao phải ăn chay vào ngày mùng 1 và 15 mà không phải ngày khác? hai ngày mùng 1 và ngày rằm này có ý nghĩa gì không? Và ngày rằm là ngày nào? Hôm nay Hương Trầm Việt xin phép quý bạn cùng thảo luận vấn đề này.

1.Tìm hiểu tại sao phải ăn chay vào ngày mùng 1 và 15?

Vào ngày rằm tức ngày 14 và 15 âm lịch, theo quan niệm thì ngày 15 là ngày chính. Nhưng đêm 14 mới là chính rằm, bởi lẽ thời điểm đó trăng tròn nhất.

Tiếp theo, khi đã hiểu rõ khái niệm về ăn chay thì chúng ta tìm hiểu về các trường phái ăn chay trong ăn chay đó là: ăn chay trường và ăn chay kỳ. Ăn chay vào ngày mùng 1 và ngày rằm còn được gọi là ăn chay kỳ hay ăn chay theo đạo Phật. Ăn chay theo đạo Phật là để dưỡng lòng từ bi đối với tất cả chúng sanh trên đời. Việc ăn chay là tùy duyên, phát tâm từ chánh niệm, người phật tử có thể ăn chay vào bất cứ ngày nào trong tháng, mỗi ngày chay đều rất đáng trân quý. Ăn chay càng nhiều càng tốt, để tránh tạp niệm trong tâm, rũ bỏ ô nhục cõi trần, mau đạt đến cảnh giới cực lạc.

Thế nhưng, nếu người Phật tử không thể ăn chay trường hoặc đảm bảo tứ trai, lục trai, thập trai trong tháng, thì điều nên làm là thực hiện theo “nhị trai”. Tức là ăn chay vào 2 ngày trong tháng là mùng 1 và ngày 15 âm lịch. Có lẽ đọc đến đây bạn đã có câu trả lời tại sao phải ăn chay ngày mùng 1 và ngày rằm rồi chứ. Việc ăn chay ngày mùng 1 và ngày rằm đã trở thành một truyền thống, một phong cách ăn chay quen thuộc số người thắc mắc về vấn đề này rất ít. Họ cứ mặc nhiên cho rằng ấy là vì xưa nay đã vậy, cứ thực tâm thực lòng mà theo, thắc mắc để làm gì.

2. Nguồn gốc của ăn chay của mùng 1 và ngày rằm theo lịch sử

Ăn chay kỳ theo kiểu “nhị chay” được xem là pháp môn tu đầu tiên cho các Phật tử tại gia. Có được truyền thống này, phải kể đến công lao của các bậc tổ sư Phật giáo Đại thừa.

Đạo Phật là đạo của Từ bi và Trí tuệ. Đức Phật đã dẫn lối soi đường cho chúng ta con đường đoạn trừ khổ đau mà hướng về an lạc. Đó là con đường Giới, Định, Tuệ và lời dạy ấy được cô đọng lại trong bài kệ Kinh Pháp cú 183:

+ Không làm các điều ác

+ Thành tựu các hạnh lành

+ Tâm ý giữ trong sạch

+ Chính lời chư Phật dạy

Truyền thống ăn chay ngày mùng 1 và rằm là theo phật giáo Đại thừa

Phật giáo Đại thừa là pháp môn đầu tiên, song hành cùng Phật giáo nguyên thủy, thực hiện đúng nhất theo tôn chỉ của Đức phật. Theo đó, cứ mỗi tháng 2 lần, vào ngày đầu tháng (mùng 1) và ngày trăng tròn (rằm) các chư tăng sẽ tập trung tại một trú xứ nào đó để nghe vị cao đức giảng đạo, kiểm điểm, nhắc nhở lẫn nhau buông ác làm lành. Đây là truyền thống đã có từ thời Phật còn tại thế. Sau này, các bậc tổ sư đã lấy hai ngày truyền thống này để khuyên nhủ các hàng Phật tử tại gia không nên ăn thịt động vật, cũng là để tưởng nhớ truyền thống và nuôi dưỡng lòng từ với chúng sinh.

3. Ăn chay mùng 1 và ngày rằm trở thành truyền thống.

Hơn thế nữa, theo quan điểm nhà Phật “trùng trùng duyên khởi”, hữu hóa duyên sanh”, thì ngày mùng 1 – ngày khởi đầu trong một tháng, có ý nghĩa vô cùng quan trọng của sự chuyển hóa, sự bắt đầu. Nên sống như thế nào trong một tháng mới, để mọi sự dữ hóa lành, để mọi điều trở nên ý nghĩa hơn. Ngày mùng 1 đầy ý vị như thế.

Cũng như vậy, ăn chay ngày rằm cũng là một dụng ý của Phật. Bạn có thấy không, ngày rằm trăng sáng đẹp, ánh sáng ôn hòa dịu dàng dễ khiến lòng người mềm yếu bao dung. Rất nhiều nơi trên thế giới cổ đại, và cả hiện đại, lấy ngày rằm làm ngày vui chơi, lễ hội, tình duyên. Vào một ngày đẹp và đầy chất thơ như vậy, hà cớ gì lại không tu nhân tích đức làm việc thiện lành?

Ăn chay giúp con người xóa nghiệp sát, hướng đến thiện lành

Theo một số tài liệu khác mà Hương Trầm Việt  sưu tầm được, thì ăn chay ngày mùng 1 và rằm còn được nhìn nhận dưới góc độ vũ trụ học, về hiện tượng trăng tròn trăng khuyết và biến động của thủy triều. Tuy nhiên, chúng tôi, với kiến thức hạn hẹp và niềm tin yêu Phật pháp vô bờ của mình, chúng tôi tin rằng Đức Phật đã dựng xây giáo lý của mình trên nền tảng tu tập đạo đức, tu tập tâm thức và hướng con người đến với sự giác ngộ và giải thoát tối thượng. Giáo lý nhà Phật không hề hướng đến việc giải thích những hiện tượng đa phức của vũ trụ hay đề cập đến những triết lý siêu hình. Do đó, nếu quý bạn muốn tìm hiểu nguyên nhân tại sao lại ăn chay ngày mùng 1 và ngày rằm dưới góc độ khoa học này, xin hoan hỉ tìm đến những tài liệu khác.

Cuối cùng, nếu có sự diễn giải nào sai với ý Phật và Chư tổ, xin nguyện thành tâm sám hối. Còn nếu có chút gì công đức, xin hồi hướng đến tất cả chúng sanh. Mong mọi người không chỉ ăn chay ngày mùng 1 và rằm, mà còn hướng bản thân tu tập nhiều ngày chay hơn nữa, và vẹn tròn hơn, tu tập cả tâm hồn để con đường đến an lạc thêm mười phần suôn sẻ.

Nhựt Trường